Đồng bào dân tộc Nậm Nhùn vươn lên từ nông sản tập trung
Từ một huyện vùng cao khó khăn, Nậm Nhùn đang thay da đổi thịt nhờ đồng bào dân tộc thiểu số chủ động tham gia các mô hình hợp tác xã, liên kết sản xuất và áp dụng thương mại điện tử. Những thay đổi này không chỉ nâng cao giá trị nông sản mà còn tạo việc làm, giúp bà con thoát nghèo bền vững và mở ra hướng phát triển nông nghiệp hiện đại.
Tại xã Nậm Manh, nơi sinh sống chủ yếu của đồng bào Mông và Khơ Mú, mô hình liên kết trồng bí xanh hàng hóa gắn với bao tiêu sản phẩm được triển khai từ năm 2024. Trên diện tích 5 ha với sự tham gia của 12 hộ dân, người dân được hỗ trợ giống, vật tư, tập huấn kỹ thuật và ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm từ đầu vụ. Nhờ đó, sản xuất được tập trung, đồng bộ về lịch thời vụ, năng suất và chất lượng nông sản được nâng lên.
Chị La Thị Duyên – người dân tộc Khơ Mú – cho biết: “Trước đây chỉ trồng lúa, ngô một vụ nên thu nhập bấp bênh. Giờ trồng bí xanh, gia đình được hỗ trợ kỹ thuật, có nơi tiêu thụ ổn định, mỗi năm thu gần 40 triệu đồng tiền lãi. Cuộc sống đã khá hơn nhiều.”
Không chỉ có bí xanh, tại xã Trung Chải, mô hình chăn nuôi lợn bản địa theo nhóm hộ cũng mang lại hiệu quả tích cực. Người dân được hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, tiêm phòng và kết nối với thương lái, nhờ đó tái đàn, mở rộng quy mô. Lợn đen bản địa dễ nuôi, thịt thơm ngon, đang trở thành sản phẩm nông sản tiềm năng của vùng cao.
Tại các xã Mường Mô, Nậm Chà, Lê Lợi, nhiều mô hình liên kết khác cũng góp phần thay đổi diện mạo nông thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân trồng quế theo quy trình kỹ thuật mới, nuôi gà thả đồi, trồng dứa, mắc-ca… đều được HTX và doanh nghiệp hỗ trợ bao tiêu sản phẩm, nâng giá trị kinh tế.
HTX Dịch vụ nông nghiệp và tổng hợp Nậm Manh liên kết với doanh nghiệp chế biến nông sản tại thành phố Lai Châu, ký hợp đồng bao tiêu bí xanh, tổ chức thu mua, sơ chế, đóng gói tại địa phương, tạo việc làm thường xuyên cho hơn 30 lao động, phần lớn là đồng bào Mông, Khơ Mú.
Các HTX còn chủ động ứng dụng công nghệ số, thương mại điện tử để mở rộng thị trường. HTX Dịch vụ nông nghiệp Lê Lợi từ năm 2023 đã đưa gà đồi, dứa sạch, chè shan tuyết khô lên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Shopee, kết hợp fanpage và livestream định kỳ. Nhờ vậy, sản phẩm không chỉ tiêu thụ trong huyện mà còn đến khách hàng tại Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM.
Chị Lù Thị Vang – người dân tộc Khơ Mú – chia sẻ: “Ban đầu bỡ ngỡ, không biết bán hàng qua mạng. Sau khi được Liên minh HTX tập huấn, tôi giờ bán được 20–30 đơn dứa mỗi tuần, có khách quen nhắn riêng đặt mua.”
Trong quá trình phát triển, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lai Châu hỗ trợ thiết thực các HTX từ quản lý, tập huấn kỹ thuật, vốn vay ưu đãi đến xúc tiến thương mại và kết nối thị trường. Nhờ đó, HTX dần chủ động vận hành, xây dựng phương án kinh doanh, ký hợp đồng đầu ra và phát triển thương hiệu sản phẩm địa phương.
Nhờ sự kết hợp của HTX, tổ hợp tác và các chính sách hỗ trợ từ trung ương, tỉnh, huyện, đồng bào dân tộc thiểu số Nậm Nhùn đã chuyển từ sản xuất tự cung tự cấp sang làm việc theo nhóm, tuân thủ quy trình kỹ thuật, ghi chép nhật ký sản xuất, thực hành sản xuất sạch và nâng cao giá trị sản phẩm.
Trong thời gian tới, huyện Nậm Nhùn dự kiến mở rộng liên kết nông nghiệp bền vững, xây dựng nhãn hiệu sản phẩm chủ lực, đào tạo đội ngũ trẻ vận hành thương hiệu số và logistics. Những mô hình HTX điển hình đang trở thành hạt nhân giúp các bản làng thoát nghèo bền vững, hình thành các vùng sản xuất hàng hóa đặc trưng, nâng cao giá trị nông sản và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, dân tộc.
